Dünya’da metan gazı, genellikle inek gibi besi hayvanlarının gaz çıkarmasıyla atmosfere salınıyor. Ancak uzmanlara göre bu gaz, bir dizi jeolojik süreçle de açığa çıkabiliyor.
NASA’nın Mars’taki uzay aracı Curiosity, 2019’da Mars’ta metan gazı keşfettiğini duyumuştu. O dönemde büyük yankı uyandıran bu keşif, zamanda tuhaf bir hal almıştı.
Bilim insanlarının bu metanın kaynağından önce başka bir gizemi çözmesi gerekti. Curiosity, Gale Krateri yüzeyinde tekrar tekrar metan tespit ederken Avrupa Uzay Ajansı’nın ExoMars isimli yörünge aracı neden atmosferde bu gazı saptayamıyordu?
NASA’nın Güney Kaliforniya’daki Jet Propulsion Laboratuvarı’nda çalışan Chris Webster, bu esrarengiz durumu “Avrupa ekibi metan görmediğini açıkladığında kesinlikle şok olmuştum” diye açıkladı.
GÖRÜNMEZ HALE GELİYOR TEORİSİ
Bu gizemi çözmek için birçok fikir ortaya atan bilim insanları, son olarak, sakin gecelerde yüzeye yakın metan havuzlarından gaz yayıldığını ve bu gazın gündüzleri dağılarak “görünmez” hale geldiği teorisini ortaya attı.
Zira Curiosity üzerine monte edilen ve metan gazını tespit eden TLS isimli bilimsel cihaz, çok fazla enerjiye ihtiyaç duyuyor ve diğerleriyle çakışmamak için gece çalışıyordu. Avrupa’nın yörünge aracı ise tespitlerini Güneş ışığının yararlanabilmek için gündüzleri yapıyordu.
Bu teoriyi sınamak isteyen Curiosity ekibi, metan gazını gündüz vakti ölçmeye karar verdi. Ölçümler, gece tespit edilen gazın gündüzleri gerçekten de kaybolduğunu gösterdi.
Yani Mars kraterlerinden salınan metanın, yörünge aracının kadrajına girebilmesi için atmosferde yeterince birikmesi gerekiyor ama bu birikim gerçekleşmiyordu.
Astronomy and Astrophysics isimli hakemli bilimsel dergide yayımlanan bulgular, bilmecenin önemli bir kısmını çözmüş oldu. Ancak buda ortaya yeni bir soru çıkardı: Gündüzleri metanı yok eden şey nedir?
Bilim insanları işte şimdi bu sorunun cevabını bulmaya çalışıyor. Webster, “Arazi aracından ve yörüngeden gelen veri kümelerini uzlaştırmak için normalden daha hızlı bir imha mekanizması gerekiyor” ifadelerini kullandı:
Böyle bir mekanizma olup olmadığını belirlememiz gerekiyor. O zamana kadar, Mars metanı bir muamma olarak kalacak.
