‘Tüp ıstakoz’ mucizesi

Gökhan Karakaş / İstanbul – Dünyada azalan ıstakoz popülasyonunun artırılması için çalışmalar sürerken Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Türkiye’de bir ilke imza atarak ıstakoz üretti. Doğal yollarda dünyaya gelen yavruların on binde bir olan yaşama şansını yüzde 3’e çıkarmayı başaran Prof. Dr. Umur Önal, 9 haftalık Avrupa Istakozu yavrularını Çanakkale Boğazı’nın derinliklerine bıraktı.

Dünyada da aşırı avcılığa maruz kalan ıstakozların popülasyonunu artırmak için Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Yetiştiricilik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umur Önal bir proje geliştirdi. Ülkemiz sularında da bulunan ve ekonomik değeri yüksek olduğu için aşırı avlanan Avrupa Istakozu yavrularını laboratuvar ortamında özel geliştirdiği bir sistemde 5 cm’e kadar büyüten Önal, 9 haftalık sürecin ardından 150 yavruyu Çanakkale Boğazı’na bıraktı.

150 yavru yapay resife indi

ÇOMÜ Dardanos Yerleşkesindeki Deniz Canlıları Araştırma / Uygulama Merkezi’nde yetiştirilen ıstakozlar Umur Önal’ın gözetiminde Avcılık ve İşleme Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Adnan Ayaz, Prof. Dr. Uğur Altınağaç ve Dr. Öğretim üyesi Alkan Öztekin’den oluşan dalış ekibi tarafından Çanakkale Boğazı’nın uygun derinliğindeki yapay resif ortamına indirildi.

Prof. Dr. Önal, Türkiye’de ilk olarak uygulanan çalışmasını Milliyet’e anlattı. Yüksek Mühendis Hakan Baki’nin desteğini vurgulayan Önal, “Avrupa Istakozu’nun ekonomik değeri fazla olduğu için tüm dünyada aşırı avcılık baskısına maruz kalıyorlar. Türkiye’de 2000’lerin başında 20-25 ton olan üretim son yıllarda 2-3 ton seviyelerine geriledi. Kayıt dışı avcılık bu rakamlara dahil değil” dedi.

Müsilaj, kirlilik ve aşırı avlanma tehdidi var

Marmara Denizi’ni etkileyen musilaj, kirlilik ve aşırı avcılık gibi faktörlerin deniz dibinde yaşayan ıstakoz popülasyonlarını azalttığını söyleyen Prof. Dr. Önal, şunları söyledi:

“Bu pilot çalışma ıstakozların Türkiye’de de üretilebileceğini gösterdi. Deniz tabanında ıstakozlara özel yapay resifler oluşturulmalı. Ayrıca resiflerin olduğu bölgeler dalışa ve avcılığa kapatılmalı. Bir ıstakoz ancak 5 yaşından sonra üremeye başlıyor.”

ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Sedat Murat ise, Türkiye’de ilk kez gerçekleşen projenin önemine işaret ederken “En kısa zamanda Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı’nın müsilajdan temizlenmesini ve deniz ürünlerinin de denizlerimizde çoğalmasını umuyoruz” dedi.