9°
Afganistan’da kontrolü eline geçiren ve ‘öç almayacağına’ dair açıklamalarda bulunan Taliban, kapı kapı insan avına başladı. Ülkeden gelen haberler, son yayımlanan Birleşmiş Milletler (BM) raporuyla örtüşüyor ve örgütün ‘işbirlikçileri’ tespit etmek için yoğun bir çaba içine girdiğini gösteriyor.
BM’ye sunulan raporda, Taliban’ın NATO ve ABD askerleriyle çalışan ve işbirliği yapan herkesin yakalanması için çalışma yürüttüğü belirtilmişti. Nitekim sahadan gelen haberler ve görüntüler, bunun doğru olduğunu gösterir nitelikte. Taliban’ın özelikle sosyal medya üzerinden ‘işbirlikçi’ olarak nitelediği Afganlara ulaşmaya çalıştığı ifade ediliyor. Örgüt üyeleri, kamu görevlisi, çevirmen ve elçilik görevlisi olan kişilerin kapılarına dayandı.
Bunun üzerine Facebook, Twitter ve LinkedIn, Taliban’ın Afganları sosyal medya hesapları üzerinden tespit edip hedef almasını engellemek için harekete geçti. Facebook, Afganistan’daki hesapların arkadaş listelerini görüntüleme veya arama özelliğini geçici olarak kaldırdı. Facebook ayrıca Afganistan’daki kullanıcıların ‘tek bir tıkla’ hesaplarını kilitleyebileceğini, böylece arkadaşları olmayan kişilerin onların sayfasını ya da profil fotoğrafını görüntüleyemeyeceğini açıkladı. Twitter da talep üzerine kullanıcıları riske atabilecek, arşivlenmiş tweet’leri kaldırmak için çalıştığını söyledi.
İnfaz ettiler
Taliban’ın medyaya yönelik tutumu da çok sert. Alman kamu yayıncısı Deutsche Welle, kendileri için çalışan bir gazetecinin Afganistan’da yaşayan yakın akrabasının Taliban tarafından vurularak öldürüldüğünü söyledi. Öte yandan ülkenin en büyük kanalı olan Tolo’ya sürekli kadın spikerlerin bu şekilde yayına çıkartılmamasıyla ilgili uyarılar geldiği ifade ediliyor. Bazı kadınlar ise Taliban’ın işyerlerini bastığını ve kendilerine evlerine dönüp geri gelmemelerini söylediğini belirtiyor.
Taliban’ın azınlıklara yönelik tutumunda da bir değişiklik olmadığı görülüyor. Nitekim Uluslararası Af Örgütü, Taliban’ı, ülkenin kuzeyindeki Hazara isimli azınlık gruptan dokuz kişiyi işkence ederek öldürmekle suçladı. Af Örgütü’ne göre Afganistan’ın üçüncü büyük azınlık grubu olan ve çoğunlukla Şii olan Hazara toplumunun yaşadığı bölgede yapılan işkence ve katliamlar, Taliban yönetiminin iddia ettikleri gibi değişmediğini gösteriyor.
Öte yandan Taliban’ın sokakta Afgan bayrağı taşıyan kişilere saldırdığını gösteren görüntüler de mevcut. Özellikle dış bölgelerde çok infazın gerçekleştiği da ortaya çıktı. Afgan polis şefi Hacı Molla Achakzai, infaz edilen isimlerden biri. Söz konusu infaz Taliban’ın ‘genel af’ ilan etmesinden sadece birkaç gün sonra gerçekleşti.
Kaos sürüyor
Bu durum nedeniyle ülkeden kaçmak isteyen Afganların Kabil Havaalanıdaki çaresiz bekleyişi ise devam ediyor. İçeri girmeyi başaranlar kendilerini ülkeden götürecek uçakları beklerken, havalimanının dışında ise kaos yaşanıyor. Çok sayıda kişi güvenlik duvarlarını aşarak içeri girmek için mücadele ederken Taliban savaşçıları insanları engellemeye çalışıyor. İçeri giremeyenler bebeklerini, çocuklarını dikenli teller üzerinden içerideki askerlere uzatıyor. Bir Alman vatandaşının havaalanına girmeye çalışırken vurulduğu açıklandı. Kaos devam ederken, havaya ateş açılması sonucu havaalanı dışında büyük panik yaşandı.
Taliban, Avustralya vatandaşlarının tahliye uçuşlarını da engelledi. Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Afganistan’dan tahliye etmek istedikleri vatandaşları arasından birkaç kişinin yaralandığını açıkladı. Reuters haber ajansına konuşan bir NATO yetkilisi, Taliban’ın Kabil’in kontrolünü ele geçirmesinden bu yana 18 bin Afgan’ın ülkeden çıkarıldığını açıkladı.
Putin: ABD ve NATO başarısız oldu
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Almanya Başbakanı Angela Merkel Kremlin Sarayı’nda dün bir araya geldi. İki lider 3 saatten fazla süren görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Taliban’ın Afganistan’da kontrolü ele geçirmesine ilişkin ilk kez konuşan Putin, “Taliban’ın silahlı çatışmalara son verdiğini ilan ettiğini, toplumsal düzeni yeniden sağlamaya başladığını, yerli halk ve yabancı diplomatik misyonların güvenliğini garanti altına alacağına söz verdiğini görüyoruz. Umarım tüm bunlar uygulanır” dedi. Bir gazetecinin sorusu üzerine, ABD ve NATO’nun Afganistan’daki eylemlerini başarılı olarak adlandırmanın mümkün olmadığına dikkati çeken Putin, “Bunu konuşmak yerine Rusya, Afganistan’da durumun istikrara kavuşmasından yana” diye konuştu.
Merkel ise, Taliban ile müzakere edilmesi gerektiğini söyledi. Merkel, “Taliban’ın ülkeyi kontrol altına alması üzücüdür. Ancak bu bir gerçek. Taliban, ülkede istediğimizden daha fazla destek aldı. Ancak Taliban ile müzakere etmeye çalışmalıyız. Hayatı tehlikede olanlara da ülkeyi terk etme konusunda yardımcı olmalıyız” ifadelerini kullandı.
