SİT alanlarının belirlenmesi için kurulan heyetlerde biyologların çoğunlukta olduğu ve hiçbirinde çevre mühendisi, ziraat mühendisi, orman mühendisi olmadığı ortaya çıktı.
Sayıştay tarafından hazırlanan 2020 yılı raporlarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’yla ilgili çarpıcı tespitlere de yer verildi.
Sayıştay denetçileri, son dönemde sıkça gündeme gelen SİT alanlarıyla ilgili derecelendirme yapılabilmesi için oluşturulan ekiplerin niteliğinin yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olmadığını ortaya çıkardı.
Bir arazinin üzerine inşaat yapılıp yapılamayacağını, dokunulup dokunulamayacağını hatta çivi dahi çakılıp çakılamayacağına ilişkin derecelendirme kararına yön veren ekiplerde biyolog kökenli araştırmacıların çoğunluğu oluşturduğu tespit edildi. Hiçbir ekipte orman mühendisi, ziraat mühendisi ya da çevre mühendisi yer verilmediği kaydedildi.
Sayıştay raporunda, “Hizmet Alımı Yöntemiyle Yaptırılan İşlerde Araştırma Ekiplerinin Niteliklerinin Yönetmelik’te Belirtilen Şartlara Uygun Olmaması” başlıklı bulguda özetle şu tespit ve değerlendirmelere yer verildi:
- Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik kapsamında, araştırma ekiplerinin orman mühendisi, ziraat mühendisi, biyolog, şehir plancısı, su ürünleri mühendisi, jeoloji mühendisi, peyzaj mimarı, çevre mühendisi, harita kadastro mühendisi ve ilgili diğer meslek gruplarından oluşturulması öngörülmektedir.
- Ancak, hizmet alımı yöntemiyle oluşturulan araştırma gruplarında, biyolog kökenli araştırmacılar çoğunluk oluşturmaktadır.
- Tüm bölgelerdeki çalışma ekipleri üzerinde yapılan incelemede, hiçbir ekipte orman mühendisi, ziraat mühendisi ve çevre mühendisi meslek gruplarından araştırmacılara yer verilmediği görülmüştür.
- Oysa, kapsamlı ve birden çok bilim dalına ilişkin bilgi içeren bir Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporunun hazırlanabilmesi için, araştırmacıların farklı alanlardan seçilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Örnek olarak seçilen İzmir/Manisa illeri ile Muğla ili raporlarında çalışan personelin çalışma alanlarına ilişkin bilgiler tabloda yer almaktadır.
- Tablodan da görüleceği üzere, memeli uzmanı, herpetolog (sürüngenbilimci), ornitolog (kuş bilimci), balık uzmanı, omurgasız uzmanı, deniz biyoloğu, hidrobiyolog gibi meslek grupları biyoloji bilimi temelli meslek gruplarıdır ve araştırma komisyonlarında diğer bilim dallarına kıyasla en çok biyolog kökenli araştırmacılar yer almaktadır.
- Kapsamlı ve birden çok bilim dalına ilişkin bilgi içeren bir Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Raporunun hazırlanabilmesi açısından, araştırmacıların farklı bilimsel alanlardan seçilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
BAKANLIĞIN SAVUNMASI TATMİN ETMEDİ
Raporda, bakanlığın bu konuya ilişkin yaptığı savunmanın da tatmin edici olmadığı şu ifadelerle aktarıldı:
Kamu İdaresi cevabında, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonlarında sayılan meslek gruplarından da personel bulundurulduğu belirtilmişse de, bulgu konumuz araştırma ekiplerinin Yönetmelik’te belirtilen şartları taşımaması olduğu için, raporları onaylayan Bölge Komisyonlarında anılan nitelikte personelin çalışması, bilimsel araştırma raporlarında orman mühendisi, ziraat mühendisi ve çevre mühendisi meslek gruplarından kimsenin yer almadığı tespitini değiştirmemektedir.”
SİT NEDİR?
“Sit”, Fransızca kökenli bir kelime ve “alan” anlamına geliyor. Sit’ler, tarih öncesinden günümüze tüm medeniyetlere ait kent kalıntıları ve kültür varlıklarının bulunduğu tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli imara kapalı alanlardır. Doğal sit, kentsel sit, tarihi sit, arkeolojik sit olmak üzere dört türü var. Arkeolojik sitler üç derecede değerlendirilir. 1. derece en hassas korunması gereken alanları gösteriyor.
